Taakstraf in Beekbergen: ‘Je zit hier bij de commando’s van de reclassering’
Foto: © Rob Voss
De grootste werkstraf zit ’m vandaag in de wekker. Hij loopt vroeg af. Ik moet mij om kwart over zeven deze ochtend melden in Apeldoorn. Dicht bij het station word ik straks opgepikt door het witte busje van de reclassering. Vijf man zitten al klaar. ,,Waar is Leroy?” vraagt werkmeester Joop wanneer hij uit het busje stapt en de koppen telt. Niemand heeft een idee.
Aan wachten doet Joop niet. Tijd is tijd. We proppen onszelf in het voertuig. Radio 1 staat aan en wanneer de Beatles She loves you zingen, gaat de knop naar rechts. Lekker volume. En voor Leroy gaat hij weer zachter. ,,Je moet echt iets harder praten”, moedigt Joop hem aan. ,,Ik kan je zo niet verstaan.” Door het mobieltje klinkt de vlakke stem van Leroy. Het busje stopt voor een stoplicht. De forensen op weg naar hun werk kijken naar de tekst ‘Reclassering Nederland’ en ze kijken naar de bus. Naar mij. Ze kijken erg lang. Ik moet zeggen dat ik mij wel eens beter heb gevoeld. En Joop hangt op en Leroy is ziek.
Toneel
Eenmaal op de werklocatie Het Hooge Land (een opvangplek voor dak- en thuislozen in Beekbergen) raken Joop en ik aan de klets. ,,Onze cliënten zijn in één maand vaker ziek dan jij en ik in een heel jaar. Als ik ze dan aan de lijn heb, is het echt Hogere Toneelschool. Praten ze zachtjes. Soms nog wat gekreun erbij. Ach, ik heb in al die tijd aardig wat smoesjes gehoord. Ik had er één bij die zei dat zijn opa overleden was. Ik condoleer hem en vraag of-ie de volgende keer een rouwkaart mee wil nemen. Je kan het denk ik wel raden....” Joop schudt zijn hoofd. ,,Dat je om zoiets liegt.”
Joop legt uit wat er vandaag allemaal moet gebeuren. Snoeien, schoffelen, dooie takken wegzagen. Zelf werkt hij ook mee. ,,Je zit hier bij de commando’s van de reclassering”, plakt Joop een stickertje op de groep.
Hij zegt het zo hard dat de mannen het horen. ,,Jongens worden hier mannen”, roept hij. Rob, een 54-jarige zzp’er pakt de handschoen op. ,,Als er straks koffie is, vind ik het best.”
,,En dan graag voor 10.00 uur”, vult Ferry de woorden van zijn maat aan. ,,Dan gaat het namelijk regenen.”
,,Oh, da’s een mooie prognose”, klinkt het uit de groep.
Ja, er zitten wel mannetjes bij. Die roepen of fluiten naar de dames. Dat accepteer ik niet
,,Een beetje praatjes maken, is goed voor de sfeer”, zegt de werkmeester. ,,Zolang ze zich niet met een ander bemoeien, heb ik er geen moeite mee.” Joop steekt ter waarschuwing een vinger op. ,,Want geef nooit, maar dan ook nooit, de regie aan de groep.” Ik vraag of hij zich ook een opvoeder voelt. ,,Ja, er zitten wel mannetjes bij”, geeft Joop toe. ,,Die roepen of fluiten naar de dames. Dat accepteer ik niet.”
En dat er ongewild sprake is van wederzijdse kruisbestuiving klopt wel. ,,Een collega van mij kreeg van zijn vrouw te horen dat hij wat aan zijn taalgebruik moest doen. Hij was toch wat directer, wat grover in de mond geworden.”
Te gezellig
Joop vindt het een prachtige baan. ,,Je zit nooit tegen dezelfde koppen aan te kijken. En de ene keer werk je hier, de volgende keer werk je in een bos.” Hij laat er geen misverstand over bestaan: Joop is van de regeltjes. ,,Duidelijkheid helpt”, zegt hij beslist. ,,Deze jongens lopen al een tijdje mee. Die weten wel wat ik wil. Van die lamzakjes zet ik apart. En als ze elkaar kennen, gaan ze ook uit elkaar. Anders wordt het mij te gezellig.”
Hij neemt alvast een voorschotje op wat hij gaat zeggen; hij lacht. ,,Ja, je moet ook weten, het merendeel van de mannen die hier aan het werk is, is natuurlijk onschuldig.” Joop spelt het bijna. ,,Vol-ko-men on-schul-dig.” De grijns is groot. Joop loopt naar een strafklantje toe. ,,Hier”, zegt hij, ,,als je dit laag pakt, trek je het zo uit de grond.” Hij komt weer naast mij staan. ,,Ja, dit wordt mijn eindstation”, zegt de 58-jarige.
De zon schijnt, de jassen gaan uit en de oksels beginnen te zweten. Ik schuif op richting Kevin. ,,Die kantjes hoeven niet”, geeft Joop ons nog mee. Kevin is een man van 26 jaar. Kort koppie. Breed in de schouders, smal in de heupen. Hij wil wel praten, maar dan moeten we een stukje verderop gaan schoffelen.
,,Mijn vrouw en ik zijn swingers”, valt hij met de deur in huis. Hij kijkt of de anderen hem niet verstaan. ,,Wij gaan naar parenclubs. We hebben ook een bedrijfje, staan ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Allemaal legaal. Tegen betaling nemen we mensen mee. Meestal mannen. Nu werd er een paar jaar geleden een gast opgepakt vanwege seksuele handelingen met minderjarigen. En hij lapte ons erbij. Mijn vrouw – toen nog mijn vriendin – was in die tijd minderjarig.”
Het werd dus een rechtszaak. ,,Jongens jongens, die officier maar schreeuwen dat het om dwang ging. Om uitbuiting. Dat ze het daar in die parenclub zonder condoom moest doen. Anaal ook. Ja, doei. Dat was gewoon gelogen.”
Deze problemen wil ik niet meer. Daarom verhuur ik mijzelf nu als gigolo
Kevin zet het volume wat hoger. ,,Gewoon gelogen!!” Hij schrikt waarschijnlijk van zichzelf , ,,Anaal?!”, fluistert hij. ,,Ze wil dat helemaal niet. Ja, ik heb haar ook gedwongen om met mij te trouwen. Nou goed? Mijn advocaat zei ook tegen de officier: heeft u wel eens met zijn vrouw gesproken? Nee dus. We stonden er gewoon sámen achter, dat is het hele verhaal.”
,,Ik heb er 120 uur werkstraf voor gekregen en drie jaar voorwaardelijk. Deze problemen wil ik niet meer. Daarom verhuur ik mijzelf nu als gigolo. Dat loopt goed. Niks geen klagen. In een paar dagen verdien ik net zoveel als ik vroeger in een hele maand bij elkaar schraapte. Ja. Het is wel zo – dat wil ik wel toegeven – je moet niet gauw ergens vies van zijn.”
,,Koffie”, hoor ik Joop schreeuwen. Het is 10.00 uur en de lucht is heerlijk helderblauw. ,,Hé Piet Paulusma”, roept Rob richting Ferry, ,,waar blijft die regen van jou nou?!”
In verband met de privacy zijn enkele namen gefingeerd.