Van meedoen tot monitoren: Vincent begon als werkmeester en is nu medewerker werkstraffen

Dat Vincent terecht kwam bij de reclassering was puur toeval. “Ik ben er ingerold via een oud-collega. Ik ben begonnen als werkmeester in Amsterdam.” Hij praat met veel enthousiasme over zijn tijd als werkmeester. “Ik ging in Amsterdam Nieuw-West het zwerfval opruimen. Ik werkte zelf ook mee. Als er dan wat is, dan kan je het meteen aansturen.” Voor Vincent was dit dé manier om met de reclassenten om te gaan. “Gewoon lekker meedoen, dan heb je ook weinig weerstand.”

Geen dag is hetzelfde

Inmiddels is Vincent medewerker werkstraffen. Hij vindt het kantoorwerk erg verschillend in vergelijking met zijn oude baan. “Het is best intensief. Als werkmeester sluit je je dag af met een korte nabespreking. Als medewerker werkstraf ben je portefeuillehouder van negentig reclassenten. Daar doe je intakegesprekken mee, maak je afspraken mee, je zorgt dat je een passend project hebt en dan ga je kijken of ze dat wel uitvoeren. Op het moment dat iemand niet komt, dan hebben we afspraken van, ‘hoe meldt je je af?’ en daar gaat het nog wel eens mis. Mensen sturen een WhatsApp bericht, of mensen bellen helemaal niet. Daar moet je vervolgens zelf achteraan bellen.”

Verdieping in het werk

Ondanks dat Vincent nu meer op kantoor werkt, is het niet moeilijk voor hem om reclassenten aan hun mouw te trekken bij slecht gedrag. “Het is nu makkelijker om iemand op zijn vingers te tikken. We doen namelijk aan dossieropbouw. Als je in het veld staat, kan je wel inzien wat er speelt, maar je klapt niet zo snel je laptop open om al die feiten door te nemen. Nu lees ik mijzelf in en spreek daarna de reclassent.” In het veld kon dat ook, maar ervaarde Vincent toch wel een drempeltje om iemand aan te spreken. “Sommige jongens reageren fel en als je dan achteraf kijkt in het dossier, dan denk je: ‘oh ja, je werkstraf liep al niet lekker, nu heb je weer een akkefietje’. Nu heb je zoiets van: ik zit erboven op. Ik heb de reclassenten vanaf het begin af aan gesproken.” Hij vindt meer verdieping in zijn werk dan voorheen. “Als je een intakegesprek doet, dan heb je het ook over, ‘vertel eens, wat doe je voor werk? Wat doe je aan school?’. Er zitten reclassenten tussen die een verslavingsprobleem hebben of financiële problemen ervaren.”

Soms als iemand een dossier opent, zeggen ze: ‘zo, daar ben je wel lang mee bezig.’ Dat kan inderdaad zo zijn, maar ik ken het verhaal helemaal.

Maatwerk telt

Niet alle reclassenten zijn hetzelfde. “Soms als iemand een dossier opent, zeggen ze: ‘zo, daar ben je wel lang mee bezig.’ Dat kan inderdaad zo zijn, maar ik ken het verhaal helemaal. Jij leest het nu globaal door.” Als voorbeeld vertelt Vincent het verhaal van een jongeman die een herkansing kreeg voor de werkstraf. “Met een herkansing zijn we kort van stof. Je moet het gewoon doen, klaar, en niet zeuren. Hij is een dagje geweest en vervolgens belt hij netjes op in augustus. ‘Ik kan even niet, want ik heb wat problemen thuis.’ Prima, dan doen we het in september.”

Vooroordeel

Ondanks dat het werk goed naar zijn zin is, ziet Vincent dat mensen een bepaald beeld hebben over de reclassering. “Je kent het niet, maar je hebt er wel angst voor. Mensen zien ons lopen op straat en denken dan: dat zijn die criminelen.” Vincent benadrukt dat de mensen die in de war zijn, of zware delicten plegen, eerder in detentie zitten dan een werkstraf uitvoeren. “Volgens mij valt het binnen de werkstraf wel mee qua incidenten. Ik ga altijd met mensen in gesprek en ik geef aan dat het ook mensen zijn. Het zijn mensen die een baan hebben. Het zijn vaders, moeders, opa’s en oma’s. Die hebben iets gedaan en worden gestraft. Maar het zijn geen criminelen. Dat kunnen jij en ik ook worden, die lijn is heel dun.” Hij zou graag zien dat buitenstaanders er anders mee om zouden gaan. “Ik vind dat mensen eerst moeten vragen: wat houdt het in?”

De kwaliteiten van een WSU-medewerker

Volgens Vincent is niet iedereen is geschikt voor een baan bij de Werkstrafunit (WSU). “Je moet communicatief goed zijn, je moet standvastig zijn met bepaalde beslissingen. Ik vind ook dat je eerlijk moet zijn. Op het moment dat je zelf niet lekker in je vel zit, dan kan je dit werk eigenlijk niet doen.” Verder vindt hij het belangrijk dat een werkstrafunit medewerker integer is en zorgzaam moet zijn. “Je kan wel strak de regels volgen, maar op het moment dat je besluit om iemand op stop te zetten, dan kan dat best ingrijpend zijn. Ik vind dat je naar de reclassenten moet luisteren. Als je naar ze luistert, dan kom je vaak tot een goede oplossing en een goede projectplaatsing. De afronding is beter.”

Wat Vincent graag wil meegeven aan toekomstige medewerkers werkstraffen is: “Blijf gewoon lekker jezelf. Als je nieuw bent, pik van iedereen wat op. Ga leren, kijken, doe mee. Dan kom je een heel eind. Als je gewoon maar lekker normaal doet.”