Reclassering doet voorstellen om het cellentekort fors terug te dringen

De reclassering heeft voorstellen voor korte én lange termijn om het capaciteitsproblemen in het gevangeniswezen te verlichten. Zonder dat daardoor gedetineerden (nog langer) ongestraft blijven. Hierover stuurden Reclassering Nederland, Stichting Verslavingsreclassering GGZ en het Leger des Heils Reclassering, donderdag 6 maart een brief aan de Tweede Kamer.

De capaciteitsproblemen in het gevangeniswezen zijn onverminderd groot. Ondanks de noodzakelijke maatregelen die staatssecretaris Coenradie in gang heeft gezet en waarvoor ze alle steun verdient. Het is wrang dat als gevolg van ‘code zwart’ bij DJI gedetineerden eerder moeten worden heengezonden.

Rechterlijke vonnissen worden dus niet (volledig) uitgevoerd. Dit is onbevredigend voor professionals in de strafrechtketen en bovenal pijnlijk voor slachtoffers. De reclassering werkt met daders om slachtoffers te voorkomen. Vanuit die missie denken wij mee over oplossingen voor de huidige problemen.

‘Een noodmaatregel die voorkomt dat mensen hun straf ontlopen’

In zowel politiek als samenleving klinkt luid en duidelijk dat rechterlijke vonnissen uitgevoerd moeten worden. Dat lukt nu niet. Het uitbreiden van capaciteit bij DJI gaat zeker niet op korte termijn verlichting bieden. Een tijdelijk ‘noodventiel’ blijft dus noodzakelijk.

Johan Bac, directeur van Reclassering Nederland: “Er is een noodventiel voorhanden. Niet ideaal, maar wel reëel en met groot potentieel. 90% van de gedetineerden zit korter dan een jaar vast. Zij zouden na het uitzitten van minimaal tweederde van hun straf voorwaardelijk in vrijheid kunnen worden gesteld, zoals al decennia gebeurt bij straffen langer dan een jaar (de wettelijke regeling van de VI, de voorwaardelijke invrijheidstelling).

Dat betekent dat de reclassering toezicht kan houden op bijzondere voorwaarden. Bijvoorbeeld met een meldplicht, locatieverbod en/of elektronische monitoring. Uiteraard gaan ze bij overtreding van de voorwaarden weer terug naar de gevangenis.

We voorkomen hiermee dat zij ‘zomaar’ eerder vrij komen (wat nu gebeurt) én dat de langer gestraften eerder vrijkomen omdat er geen plek is.”

Verjaring voorkomen: ‘zelfmelders’ kunnen werkstraf doen

Er is inmiddels ook een grote voorraad veroordeelden die thuis wachten tot ze hun gevangenisstraf uit kunnen zitten. De tijd die tussen het delict, de veroordeling en de straf zit, neemt alsmaar toe. Het risico op verjaring wordt steeds groter. Om dit te voorkomen, stellen we voor om de straf voor veroordeelden met een straf tot bijvoorbeeld 4 weken als noodmaatregel om te zetten in een werkstraf.

Bac: “Hiermee voorkomen we dat veroordeelden straffeloos blijven en verrichten zij nuttig werk. En zo komt er weer ruimte voor mensen die langer naar de gevangenis moeten of voor verdachten van nieuwe strafzaken.”

Maatregelen voor de langere termijn: straffen op maat voor meer veiligheid

De reclassering vindt het belangrijk dat ook voor de lange termijn maatregelen worden genomen. Maatregelen die een oplossing zijn voor problemen in de strafrechtketen, recht doen aan vergelding en slachtofferbehoeften én die de samenleving veiliger maken.

Bac: “Uitbreiding van de gereedschapskist van de strafrechter is hiervoor cruciaal. De invoering van de vervangende taakstraf bij een onbetaalde geldboete is een goede, eerste stap. Ook de kabinetsmaatregelen voor ‘Straffen op Maat’ en het initiatiefwetsvoorstel ‘Slimmer Straffen’ van de leden Sneller (D66), Six Dijkstra (NSC) en Boswijk (CDA) zijn hoopgevend. Deze maatregelen zijn een oplossing voor het cellentekort en zijn betaalbaar. Maar het belangrijkste: door substantieel minder recidive dragen ze bij aan een veiligere samenleving.”