In het Haagse buurtexperiment waarin Willy leerprocesbegeleider is, onderhoudt hij met zijn reclasseringscollega’s nauw contact met organisaties in de wijk: uiteraard met politie en gemeente, maar ook sociale welzijnsorganisaties, buurthuizen en woningbouwverenigingen. “Op kantoor hoor je alleen het verhaal van de cliënt, maar dat is te eenzijdig. Je mist dan wat zijn gedrag doet met zijn omgeving. Door in de buurt te werken krijg je daar meer gevoel bij. Dan spreek je de buurvrouw die ’s avonds niet meer naar buiten durft omdat ze bang is voor een straatroof. Dan hoor je van de wijkagent hoe iemand zich op straat gedraagt. Of vertelt een jongerenwerker welke invloed je cliënt heeft op andere jongens in de wijk. Maar je kunt ook zien waar kansen liggen voor positieve beïnvloeding door personen of organisaties in de buurt. Dat levert onmisbare inzichten op. Want elke ‘krachtwijk’ heeft zijn eigen miniproblematiek. En die is van grote invloed op iemands draaglast en draagkracht.”
Het is geen kwestie van iemand in de gevangenis zetten en niets doen
Wanneer je op die manier je voelsprieten hebt uitstaan kan daar ook uit blijken dat iemand een te grote negatieve impact te heeft op zijn wijk “Als iemand dan weer opgepakt wordt, moet je ook durven zeggen: deze jongen moeten we afstraffen. Als hij van straat is kunnen we acht of negen andere jongens helpen. En je kunt daarmee ook een signaal afgeven aan de meelopers.” Het tekent de nuchtere kant van Willy. Maar vergis je niet, hij is geen hardliner die graag mensen in de bak ziet verdwijnen, integendeel. “Vanuit detentie moet je vervolgens wel gelijk aan de slag. Het is geen kwestie van wegzetten en niks doen.” Liever ziet Willy het helemaal niet zover komen en zou hij veel meer aan preventie doen.
Wat dat betreft biedt PGA ofwel persoonsgebonden aanpak een mooie basis om op voort te bouwen. Willy: “Wij experimenteren in deze werkwijze samen met de politie, OM, gemeente en welzijnsorganisaties. Op basis van gezamenlijke informatie maken we vooraf een plan voor de jongens waarvan we weten dat ze verkeerd bezig zijn, maar nog niet zijn opgepakt. Bijvoorbeeld als we signalen hebben dat iemand ‘van buiten’ aan het dealen is in de wijk. Loopt die tegen de lamp, dan ligt er een plan klaar waar naast interventies op de nodige leefgebieden bijvoorbeeld ook meteen een locatieverbod voor die wijk in zit. Zo kunnen we heel snel en effectief handelen.”
Achilleshiel
Hoewel Willy blij is met deze aanpak zou hij eigenlijk al eerder aan de slag willen gaan. “Bij ons werkt het helaas nog zo dat iemand eerst moet verdrinken voordat wij een reddingsboei gooien. Dat is wat mij betreft de achilleshiel van ons werk en ik hoop dat we daar als organisatie meer in gaan doen. Want je kunt het vaak al ver van tevoren zien aankomen dat het met iemand dreigt mis te gaan. Tenminste, als je aanwezig bent in de wijk en goed contact hebt met politie en sociale organisaties die daar actief zijn.”
Zo schep je onderling vertrouwen en gun je elkaar sneller iets
Het hele buurtwerken valt of staat dus bij de relaties die je hebt met je omgeving. “Tja, relaties zijn net als auto’s, die moet je goed onderhouden. We hebben het netwerk hier goed op orde omdat we er veel in hebben geïnvesteerd en omdat we met elkaar blijven communiceren. Dus ook af en toe gewoon op de koffie gaan, informeren hoe het gaat en je behulpzaam opstellen. Zo schep je onderling vertrouwen en gun je elkaar sneller iets.”
Maar voordat je relaties kunt gaan onderhouden, moet je ze natuurlijk wel eerst opbouwen. ”Toen we hier jaren geleden begonnen wisten onze partners nauwelijks wat wij deden”, vertelt Willy. “De politie was ook echt niet altijd even blij met ons. Waren ze maanden bezig geweest om iemand opgepakt te krijgen, zagen ze die persoon na één gesprek met de reclassering weer buiten met een schorsing.” Inmiddels heeft de reclassering een goede positie. Maar dat ging niet vanzelf. “Je moet eerst goede werkrelaties opbouwen en vooral samen resultaten behalen. Dat kost gewoon tijd.” Als man van mooie metaforen verduidelijkt Willy: “Vergelijk het met een cake bakken: als die een uur op 200 graden moet, kun je niet zeggen: oh ik doe het wel een half uur op 400 graden.”
Eigen ‘miniproblematiek’
Maar ja, voorlopig ontkomt Willy er ook niet aan om grotendeels vanuit huis te werken. En als vader van een twee jonge kinderen komt hij daarin soms zijn eigen miniproblematiek tegen. “Laatst viel de WIFI hier uit. Het leek wel of een derde wereldoorlog was uitgebroken.” Het moge duidelijk zijn: Willy is er klaar voor om snel weer fulltime aan de slag te gaan in de wijk.
