Naar de navigatie

Voorwoord

Reclasseren in een onrustige wereld

Niemand zal ontkennen dat 2024 onrustig was. In de wereld, op het geopolitieke toneel, maar ook in eigen land en stad. En dat was ook het geval in de strafrechtketen.

Problemen op de arbeidsmarkt, onveiligheid voor professionals, ICT-issues en de capaciteitsproblemen in het gevangeniswezen leggen een grote druk op de gehele strafrechtketen. Maatschappelijke problemen, zoals gebrek aan huisvesting en (forensische) geestelijke gezondheidszorg, verhogen deze druk. Dit leidt tot achterblijvende ketenprestaties. Dit, in combinatie met de financiële donkere wolken, brengt het risico met zich mee dat organisaties zich terugtrekken en vooral aandacht hebben voor hun eigen taak.

Daarom vindt Reclassering Nederland het belangrijk om ons in te blijven zetten voor een goede ketensamenwerking, lokaal, regionaal en landelijk. Door ons werk elke dag goed te doen, te leren van incidenten, door onze medewerkers te ondersteunen in hun belangrijke werk. Maar ook door volop mee te werken aan de oplossingen van ketenproblemen en voorstellen te doen die de strafrechtketen beter laten functioneren, door vaker gebruik te maken van enkelbanden, toezichten, werkstraffen en gedragstrainingen. Door voorstellen om het sanctiepakket van de rechter uit te breiden met bv de vervangende werkstraf (bij niet betalen van een boete) of elektronische detentie (onder de noemer ‘slimmer straffen’). We zijn blij dat onze voorstellen aandacht krijgen. En dat de Tweede Kamer en bewindspersonen ze serieus oppakken.

Reclasseren zonder grenzen

In 2024 heeft Reclassering Nederland, mede vanwege het 200-jarig bestaan van Reclassering Nederland, het 6e wereldcongres Reclassering georganiseerd. 500 deelnemers uit 55 landen hebben drie dagen lang kennis en ervaring gedeeld over het wereldwijde reclasseringswerk. Het congres was een groot succes. Wij hebben kennis en inspiratie opgedaan over het de reclasseringspraktijk in het buitenland, waaronder het gebruik van technologie binnen het reclasseringswerk. Wij hebben onze expertise en (ruime) ervaring met onder andere werkstraffen kunnen delen met het buitenland.

Ook in het afgelopen jaar heeft Reclassering Nederland, via Bureau Buitenland en in samenwerking met (keten)partners, projecten over opbouw en versterking van de reclassering in het buitenland ontwikkeld en uitgevoerd. Steun om democratie, rechtstaat en goede rechtspleging te stutten is belangrijker dan ooit. Reclassering Nederland draagt zijn steentje bij om deze internationale norm te steunen. Enkele voorbeelden noem ik.

  • Ondanks de oorlog in Oekraïne ging ons ondersteuningsprogramma door. In Polen hebben wij een aanzienlijk aantal Oekraïense reclasseringswerkers getraind. Nu de druk op het rechterlijk apparaat en het gevangeniswezen in Oekraïne toeneemt, is het belangrijker dan ooit om de reclassering te versterken.
  • In Suriname werkten we intensief samen binnen het Makandraproject. Dit leverde voortdurende deskundigheidsbevordering op. Ook de eerste taakgestraften voerden hun taakstraf uit als buitengerechtelijke afdoening. Een mijlpaal voor de justitiesector in Suriname!
  • Ten slotte Indonesië. We hebben de afgelopen jaren hard gewerkt aan de voorbereiding van de invoering van alternatieve straffen in 2026. Reclassering Nederland ondersteunt Indonesië bij de organisatie van het 7e wereldcongres reclassering in datzelfde jaar.

Reclasseren met trots

De onrust in de wereld gaat ook de reclassering niet voorbij. Ook wij hebben te maken met veiligheidsincidenten, grote werkdruk, noodzakelijke besparingen, afhankelijkheid van maatschappelijke partners en schaarste. Juist daarom ben ik zo trots op onze bevlogen medewerkers die elke dag werken met verdachten of daders om nieuwe slachtoffers te voorkomen. Die een, twee of meer stappen extra zetten voor een cliënt die niemand meer vertrouwt of door iedereen met de nek wordt aangekeken. Omdat we geloven in mensen, en omdat we weten dat onze inzet de kans op herhaling aanzienlijk vermindert.

Ik ben blij dat we ook goed gekwalificeerde nieuwe mensen binnenhalen en zo alle vacatures kunnen vervullen in een krappe arbeidsmarkt. Ik ben trots dat in toenemende mate maatschappelijke en justitiële partners ons vinden en een groot beroep op ons doen.

De trots op onze mensen en onze organisatie laat onverlet dat wij ook onze grenzen scherp in de gaten moeten houden. Qua werkdruk, financiën, takenpakket, focus. Het voortdurend zoeken én vinden van die balans, leest u ook terug in ons jaarverslag.

Ik wens u veel leesplezier!

Johan Bac, algemeen directeur Reclassering Nederland

Utrecht, 28 mei 2025

Hoe is het om samen te werken in Suriname?

In deze video nemen we je mee naar Suriname waar Reclassering Nederland ruim 2,5 jaar de Surinaamse reclassering heeft ondersteund. Onze collega Gisella Conrad vertelt over het wonen en werken in Suriname. Hoe kijkt de Surinaamse strafrechtketen terug op deze bijzondere samenwerking?

Groep Surinaamse mannen en vrouwen in Suriname, samen met medewerkers van Reclassering Nederland
Video: wat doet Reclassering Nederland in Suriname?


Uitgeschreven tekst

Vrouw zegt: “Hij heeft zoveel harten blij gemaakt met wat hij gedaan heeft. Want kinderen komen naar hier en hebben een hele leuke educatieve tijd.”

[introductie animatie met logo Reclassering Nederland]

[introductie muziek en sfeerbeelden van Parimaribo]

[titel in beeld: Makandra-project: Reclasseren in Suriname]

[muziek speelt verder zachtjes af]

Gisella Conradi: “We zijn in Suriname, waar ik de afgelopen 2,5 jaar met heel veel plezier heb gewoond en gewerkt namens Reclassering Nederland. Samen met de collega’s van de reclassering in Suriname, ook wel Forensische Maatschappelijke zorg geheten. We hebben gewerkt aan deskundigheidsbevordering, trainingen zijn er gegeven, we hebben werkstraffen geïntroduceerd, de leerstraf geïntroduceerd en ook hebben we alles wat we hier gedaan hebben, alle werkprocessen vastgelegd in een handboek. Daarnaast hebben we een instrument ontwikkeld om beter de risico’s in te kunnen schatten. In deze video neem ik jullie mee naar het verloop van het project.”

[In beeld komen verschillende mensen die in overleg zijn en getraind worden]

Mevrouw Venetiaan-Anini: “Als onderdirecteur. Kort na mijn aantreden zag ik dat die behoefte er was om die extra expertise op te doen. De medewerkers van de afdeling Forensische Maatschappelijke Zorg hebben dat nodig en ze zijn nu getraind in hetgeen ze is aangeleerd. En ik denk dat er veel professioneler zijn gaan worden in hetgeen ze nu doen. ”

Gisella Conradi: “Reclasseren vindt in Suriname vooral plaats in de gevangenis. De reclasseringswerkers schrijven veelal rapporten die gaan over de voorwaardelijke invrijheidstelling. Voorwaardelijke invrijheidstelling is regelgeving die het mogelijk maakt om onder voorwaarden vervroegd uit de gevangenis te komen. Samen met het gevangeniswezen en de reclassering hebben we gewerkt aan het herinrichten  van dit proces. De taakverdeling is onder de loep genomen. Het gevangeniswezen neemt een groter deel van de werkzaamheden op zich.”

[mevrouw Joyce Pané-Alfaisi komt in beeld. Ook beelden van een gevangenis in Suriname.]

Joyce Pané-Alfaisi, korpshoofd penitentiair ambtenaren: “Ik juich de ontwikkelingen met betrekking tot de VI en taakverdeling enorm toe, omdat dit eigenlijk een kerntaak is van het Korps Penitentiaire Ambtenaren. En kort daarna dienen wij dat verder te kunnen ontwikkelen met kwaliteit, met professionaliteit. Dat is waarnaar we streven. Wat wij willen, wat wij kunnen zeggen is dat FMZ en het Korps Penitentiaire Ambtenaren een degelijke en wezenlijke bijdrage leveren aan de veiligheid van Suriname.”

[Gisella Conradi komt in beeld]

Gisella Conradi: “En er is ook gewerkt aan nieuwe advies formats die op dit moment nog in concept zijn, maar naar verwachting gauw in uitvoering gebracht zullen worden.”

[Sharon Hertsberg, maatschappelijk werk FMZ komt in beeld.] Sharon: “Ik ben blij met de verandering. Het gaat de goede kant op wat resocialisatie betreft en de veranderingen worden echt wennen.

[Charissa Kalloe, maatschappelijk werk FMZ komt in beeld.] Charissa: “Ik vind de nieuwe taakverdeling goed omdat we dan ons deel kunnen doen en dat ander deel wat de inrichting zelf overneemt neemt een eigenlijk een groot deel van ons af, zodat we ons ook kunnen focussen op de begeleiding.”

[Gisella Conradi komt in beeld]

Gisella Conradi: “Ook hebben we meegewerkt aan een concept staatsbesluit. Wetgeving die het mogelijk moet maken om de werkstraf ook bij vonnis op te leggen in Suriname, wat een doorbraak is voor het land. Want deze wetgeving zorgt ervoor dat er een middenweg mogelijk is tussen de geldboete en de gevangenisstraf. We weten ook dat werkstraffen ervoor zorgen dat de detentieschade beperkt wordt, dat er eigenlijk geen detentie schade is. Ook zal de druk op de cellenhuizen toch wel afnemen.

We hebben dit gedaan ketenbreed met het Openbaar Ministerie, de rechterlijke macht, advocatuur, natuurlijk reclassering en ook de Politie. We hebben geoefend met een pilot bij het buitengerechtelijke afdoen van werkstraffen. We hopen dat straks de wetgeving ondertekend wordt en dus ook gebruikt gaat worden door de rechters en de officieren.”

[Mevrouw mr. Ingrid Lachitjaran, rechter Hof van Justitie Suriname komt in beeld]

Mevrouw mr. Ingrid Lachitjaran: “Met  dit nieuwe staatsbesluit is het zo dat de randvoorwaarden zijn gecreëerd om de taakstraf op te leggen. We hebben een lange tijd taakstraffen in ons wet van strafrecht gehad om te kunnen opleggen, maar omdat de randvoorwaarden er niet waren hebben we dus inderdaad geen taakstraffen kunnen opleggen. Ik denk zeker dat wij deze afdoening vaker zullen gaan gebruiken omdat het echt een alternatief is tussen de geldboete en de gevangenisstraf.”

[Mevrouw mr. Garcia Paragsingh, Procureur Generaal OM Suriname komt in beeld]

Mevrouw mr. Garcia Paragsingh: “Het OM kijkt naar de toekomst van de taakstraf heel positief. We zijn van plan om dit vaker toe te passen dan we voorheen hebben gedaan. En nogmaals we kijken daar heel positief tegenaan.”

[Mevrouw Chandra Algoe, advocaat komt in beeld]

Mevrouw Chandra Algoe: “Het belang van de taakstraffen voor de advocatuur is dat we hiermee ieder geval voorkomen, dat voor kleine vergrijpen detentie maatregelen worden getroffen en dat daardoor langere tijd detentie schade ontstaat voor de mogelijke verdachten. We kunnen hiermee ook zaken sneller met de alternatieve straf afhandelen. Dat levert natuurlijk ook weer het voordeel op, het voorkomt de overvolle zittingszalen en overvolle cellen huizen. Dat is dan voor ons van belang.”

[Gisella Conradi komt in beeld]

Gisella Conradi: “Binnen de pilot werkstraffen zijn de eerste zaken nu succesvol uitgevoerd. Een mooi voorbeeld daarvan is Paramaribo-Zoo en daar gaan we nu naar kijken.”

[sfeerbeelden van de Zoo. We zien iemand die aan het werk is].

[Jessica Fredison, onderhoofd FMZ komt in beeld]

Jessica Fredison: “Hoe ik naar de werkstraf kijk? Ik zie het als een positieve ontwikkeling voor de afdeling FMZ, zodat wij ook professioneler te werk gaan wat betreft onze reclasseringstaken. Het is in het voordeel van de cliënt. In de zin van dat er detentieschade wordt voorkomen. Het wordt ook voorkomen dat het gezin wordt ontwricht en dat de persoon zijn of haar baan verliest. Ze moeten natuurlijk een aantal uren opofferen om deze werkstraf af te ronden en zelf ook naar hun werkstraf toe gaan. Ze doen iets terug voor de samenleving, dat is het belang hiervan.”

[Lolita Baron, directeur Parimaribo Zoo komt in beeld]

Lolita Baron: “We zijn een samenwerking aangegaan met FMZ simpel om bepaalde punten: we hebben geloof in het programma en we hebben vooral geloof in mensen een kans geven, waardoor ze toch nog de ruimte krijgen hun eigen te behouden. Het is een beetje ondersteuning naar ons toe ook. Zodat de samenleving ook ziet van ‘hé de Paramaribo-Zoo geeft ook terug’ we nemen niet alleen maar.”

[Grace Wirht, hooft Educatie Parimaribo Zoo komt in beeld]

Grace Wirht: “De werkgestrafte heeft uitstekend werk gedaan. Hij heeft hier bij het educatiecenter van de dierentuin schilderwerkzaamheden gedaan.  Paar technische reparaties ook, technische dingen zoals het surround systeem bij ons. De tuin heeft hij onderhouden en hij heeft zoveel harten blij gemaakt nu met dit wat hij gedaan heeft. Want kinderen komen naar hier en hebben hele leuke educatieve tijd.”

[Gisella Conradi komt in beeld]

Gisella Conradi: “Daarnaast hebben we reclasseringswerkers getraind op het gebied van werken in een gedwongen kader. Er is kennis en kunde gedeeld. Onder andere kun je denken aan werken met licht verstandelijk beperkten, werken met jong volwassenen en natuurlijk ook de kern als het gaat om advies en toezicht.”

[Gaynel San a Yong, hoofd FMZ komt in beeld]

Gaynel San a Yong, hoofd FMZ: “De samenwerking met Reclassering Nederland heeft er toe geleid dat we als afdeling FMZ professioneler te werk zijn gegaan, door de fijne methodiek ‘Werken in gedwongen kader’. We hadden eerder geen fundament om mee te werken. Maar nu hebben we dat wel en daarnaast ook de risico taxatie. Dat is een taxatie instrument waarmee de maatschappelijk werkers aan de slag zijn gegaan. Dat geeft meer body aan onze voorlichtings- en VI-rapporten.”

[Raimond Swennenhuis, beleidsmedewerker reclassering komt in beeld]

“Ook dit Makandra-project zal eindigen. Daarom hebben we ook gekeken naar de toekomst. Er is een toekomstbeeld geschreven en samenwerking met de justitie keten in Suriname. Twee belangrijke zaken komen daaruit voort. Één: De taakstraf zal een grotere rol spelen in het strafrecht en Suriname en twee: de reclassering zal meer tijd buiten de gevangenis besteden aan het schrijven van voorlichtingsrapporten en het begeleiden van cliënten.  Dat betekent ook dat de gevangenis een grotere rol zal hebben bij het begeleiden en resocialiseren van gedetineerden.”

[De heer mr. Sharma Lakhisaran, directeur Justitie van het ministerie van Justitie en Politie komt in beeld]

De heer mr. Sharma Lakhisaran: “De kracht van de samenwerking tussen Reclassering Nederland en FMZ is in de omstandigheid dat alle partijen. De betrokkenheid van alle partijen. De aanwezigheid van Gisella hier in Suriname, het constant monitoren van de voortgang van de projecten, de capaciteit versterking van onze medewerkers, de mogelijkheden zijn gecreëerd voor het opleggen van alternatieve taakstraffen om Suriname veiliger te maken.”

[Jochum Wildeman, directeur Bureau Buitenland van Reclassering Nederland komt in beeld].

Jochum Wildeman: “Ik ben heel trots op de resultaten die we hebben gehaald. Eind december vertrekt Gisella hier uit Suriname, maar we gaan nog een half jaar door. Dat doen we dan op afstand. Daar zal Gisella ook bij betrokken zijn en dat zal met name te maken hebben met de werkstraffen en de VI-rapporten. Ik denk dat we stappen hebben gezet en ik vind het ook heel mooi om te zien dat de collega’s uit Suriname bij de reclassering, maar de hele strafrechtketen ook echt collega’s voor ons zijn geworden. En ze voelen soms zelfs als vrienden. Ben ik heel blij mee.

De reclassering is hier nog betrekkelijk klein, maar wat ik wel zie is dat iedereen de boodschap van de reclassering en de potentie van de reclassering ziet en voelt. En ik ben een onrustig type, dus soms moet ik heel snel vooruit en vind ik dat het allemaal wel kan. Maar dat kan niet en dat begrijp ik ook. Maar we hebben de juiste stappen gezet. En ik geloof in meer reclassering in Suriname en het zou mooi zijn als FMZ ook Reclassering Suriname zou kunnen heten. Op naar meer Reclassering Suriname.”

[Gisella Conradi komt in beeld]

Gisella Conradi: “De afgelopen twee en half jaar hier in Suriname wonen en werken heb ik als heel prettig en heel bijzonder ervaren. Samen met collega’s uit Nederland hebben we dit mooie project vormgegeven. Heel fijn was het om met de Surinaamse collega’s en de maatschappelijk werkers samen te mogen werken, met de leiding bij de hele keten van Openbaar Ministerie, advocatuur, Rechterlijke Macht, Politie.

Het was heel fijn en ik ben zeer dankbaar dat ik een bijdrage heb mogen leveren aan dit project Suriname, het was goed. Soso lobi (‘alleen maar liefde’)!”

[muziek met tekst speelt af]

“Ik geloof in ons bestaan door roeien en ruiten. Ik geloof niet in een mens, dat zich zal sluiten. Van binnen naar buiten.”

[hardere muziek speelt verder]

[logo Reclassering Nederland]