"Het kwam op mijn pad door een vriendin die dit vrijwilligerswerk tien jaar gedaan had en een vervanger zocht. In mijn werk als psychiatrisch verpleegkundige ben ik veel met mensen bezig en daar geniet ik intens van. Ik heb er dus niet lang over na hoeven denken om het van haar over te nemen."
Geldproblemen zijn vaak de drijfveer
Eerst uitleggen wat je rol is
"Als vrijwilliger sta ik de Nederlandse gedetineerden bij tijdens hun detentie. Ik zie ze ongeveer eens per maand, praat met ze over hun situatie en hun toekomstplannen en help hen bij het regelen van allerlei praktische zaken. Het feit dat je ineens bent afgesneden van je familie en je werk, van het normale leven zeg maar, zorgt vaak voor grote problemen. Tijdens mijn eerste bezoek leg ik duidelijk uit wat mijn rol is, wat ik wel en niet kan doen, om vooral geen verkeerde verwachtingen te scheppen.
Ik inventariseer meteen hoe iemands situatie in elkaar steekt op het gebied van gezondheid, financiën, wonen. Vaak blijkt dat er snel allerlei zaken moeten worden geregeld, zoals een huurbetaling in Nederland die niet of wel moet doorgaan op straffe van huuropzegging of boete. Die dingen koppel ik terug aan Bureau Buitenland die er direct mee aan de slag gaat en die het contact met de families en de officiële instanties onderhoudt."
"Ik stimuleer ze om Franse les te nemen"
"Ik merk dat de gedetineerden uitkijken naar mijn komst. Velen spreken geen Frans en dat bemoeilijkt hun communicatie met de gevangenisleiding en met medegedetineerden enorm. Het doet hen goed om zich te kunnen uiten in hun eigen taal. In de gevangenis zijn er mogelijkheden om Franse les te volgen en ik stimuleer ze om dit op te pakken. De meesten doen het ook.
Het regime verschilt erg per gevangenis en kan soms erg streng zijn. De gedetineerden zijn gedwongen zich aan te passen hetgeen niet altijd meevalt, zoals wanneer iemand het totaal niet kan vinden met een celgenoot. Ik help dan met het opstellen van een brief in het Frans om overplaatsing aan te vragen. Dat heeft vaak een positief resultaat."
Gedetineerden wijzen op hun opties
"Ik vraag nooit waarom iemand in de gevangenis terecht is gekomen. Bijna altijd vertellen ze het zelf. Dat geeft een opening om te praten over waardoor en hoe iemand in zo’n situatie verzeild is geraakt. Je hoopt mensen aan het denken te zetten. De meeste gedetineerden zijn veroordeeld voor drugsgerelateerde delicten. Geldproblemen zijn vaak de drijfveer. Dan wijs ik ze bijvoorbeeld op de mogelijkheden van schuldsanering. Vaak weten ze niet dat ze in aanmerking kunnen komen voor dergelijke hulp.
Ik heb toestemming om Nederlandse boeken en tijdschriften mee te nemen. Iedereen in mijn omgeving bewaart ze voor me. Voor de gevangene is het een stukje thuisland dat zijn cel binnenkomt."
Ik wil de mens achter het delict zien
Weer proberen op het juiste spoor te krijgen
"Men vraagt mij wel eens hoe ik mensen kan helpen die iets op hun kerfstok hebben. Mijn antwoord is dat ik de mens achter het delict wil zien. Iedereen moet je een kans gunnen om weer opnieuw te beginnen. Door hen te ondersteunen probeer ik ze, samen met de Reclassering, weer op het juiste spoor te zetten en je hoopt dat ze een nieuwe start kunnen maken als ze weer vrijkomen.
Het valt me op dat de gedetineerden vaak verbaasd zijn dat ik dit werk vrijwillig doe, hier tijd insteek en er geen betaling voor krijg. Ik voel dan ook een zeker respect van hun kant, wat stof tot gesprek geeft. Het contact met mensen, hoe verschillend ook, is boeiend. Ik vind het dankbaar werk dat mijn leven enorm verrijkt."
Jaarlijks belanden ongeveer 2000 Nederlanders achter de tralies in het buitenland. In meer dan de helft van de gevallen gaat het om drugsgerelateerde zaken. Volgens de statistieken die de Nederlandse overheid regelmatig publiceert pakt Duitsland de meeste Nederlanders op, 430 in 2017. In Frankrijk 200 in 2017.
Op het ogenblik bevinden zich in totaal tenminste acht Nederlanders onder de bewoners van La Maison d’Arrêt te Nîmes, de strafinstelling in Villeneuve Maguelone en Le Centre Pénitentiaire in Béziers. Die acht krijgen elke maand bezoek van Nanneke. Zij is één van de 300 vrijwilligers, verspreid over 46 landen, van Bureau Buitenland van de Nederlandse Reclassering. In Frankrijk zijn 25 vrijwilligers actief. Eens per jaar komen ze in de ambassade in Parijs bij elkaar voor trainingen en het uitwisselen van ervaringen.