Verloren jeugd, verdiende kansen; Nadia over reclasseringswerk binnen de JJI

“Waar anderen afhaken en denken dat niets meer mogelijk is, zie ik juist kansen. Wordt iemand kansloos genoemd? Dan zullen we dat nog wel eens zien! Ik vind het een uitdaging om juist die cliënt te helpen en ga er 100% voor”, zegt Nadia, toezichthouder in Rotterdam en reclasseringsmedewerker binnen de justitiële jeugdinrichting (JJI).

Nadia is toezichthouder en heeft als specialisatie reclasseringswerk binnen de JJI. Ze houdt toezicht op jongeren die een PIJ-maatregel opgelegd hebben gekregen. PIJ staat voor Plaatsing in een Inrichting voor Jeugdigen. De PIJ-maatregel wordt opgelegd aan jongeren tussen de 12 en 23 jaar die een strafbaar feit hebben gepleegd en een ontwikkelingsstoornis of psychische aandoening hebben. Binnen de PIJ-maatregel ligt de focus op re-integratie, zodat jongeren zich zo goed mogelijk verder kunnen ontwikkelen. Nadia: “Omdat ik lang in de hulpverlening heb gewerkt, begrijp ik mijn cliënten goed. Het werken met deze doelgroep is bijzonder, omdat ik ze vanaf jonge leeftijd kan helpen met hun ontwikkeling.”

“Veel van deze jongeren overzien de gevolgen van hun keuzes niet. Sommige mensen verdienen een tweede kans, anderen zelfs een derde.”

Kameleon

Om de jongeren te motiveren en te ondersteunen, voert Nadia gesprekken binnen de JJI, bij cliënten thuis, in een begeleid-wonen-traject of op kantoor. Niet iedereen staat open voor gesprekken met de reclassering. “Voor elke cliënt is een andere aanpak nodig om ze in beweging te krijgen. Ik vind mezelf daarin echt een kameleon. Ik ken geen taboes en ook geen filter. We kunnen het hebben over je soa, maar we kunnen ook zakelijke telefoongesprekken voeren met instanties. Je ziet stoere jongens dan giechelen als schoolmeisjes, maar het onderwerp ligt tenminste wel op tafel”, zegt Nadia glimlachend. “Om met deze jongeren te werken, moet je echt affiniteit hebben met de doelgroep. Ze hebben al veel hulpverleners gezien en weten meteen wat voor persoon jij bent,” legt Nadia uit. “Veel van deze jongeren overzien de gevolgen van hun keuzes niet. Sommige mensen verdienen een tweede kans, anderen zelfs een derde. Daarom laat ik mijn cliënten weten dat ik hen zie als mens. Ik gun mijn cliënten een stabiel leven, los van justitie en dat maak ik altijd duidelijk.”

Rechtvaardig

De aanpak van Nadia wordt gewaardeerd. Veel cliënten zien haar als streng, maar mogen haar graag. “Een cliënt zei ooit tegen me: ‘U bent chill! Niet dat u makkelijk bent, maar u bent vooral rechtvaardig.’ Dat vond ik een tof compliment, ik herken mezelf daarin. Want als iemand goed bezig is, dan zeg ik dat. Maar als dat niet zo is, dan is het ook klaar. Ik leer mijn cliënten dat ze zelf verantwoordelijk zijn voor hun keuzes en dat die gevolgen hebben. Ze kunnen bijvoorbeeld opnieuw met justitie in aanraking komen en teruggeplaatst worden in een JJI. ‘Maak geen domme keuzes’, zeg ik dan. Sommige cliënten geven me uiteindelijk groot gelijk.”

“Mijn doel is niet om van hen modelburgers te maken. Dat ben ik zelf ook niet. Maar als mijn cliënten betere keuzes leren maken en niet opnieuw de fout ingaan, heb ik mijn doel bereikt.”

Bijzondere momenten

Nadia’s werk brengt bijzondere momenten met zich mee. Zo vertelt Nadia over een cliënt, Jaymie*, die in de weerstand zat omdat ze hem deed denken aan zijn vorige jeugdreclasseerder. Hij had een moeilijke thuissituatie en zijn vader was overleden terwijl hij in detentie zat. Dat verdriet zat diep bij hem. Nadia besloot toch het gesprek hierover aan te gaan. Tot haar verbazing stelde hij zich open, een kant die ze nog niet van hem kende. Het moment bleek bepalend voor een goed afgesloten toezicht. De cliënt was dankbaar en nodigde haar zelfs uit voor een kop koffie om alles nog beter af te sluiten. “Dat moment vond ik bijzonder. “ vertelt Nadia. “Uiteindelijk stond ik daar, tegenover iemand van begin 20, die ineens zo volwassen deed en vol waardering zat.” zegt Nadia. “Soms merk ik dat kleine gebaren, zoals oprechte interesse tonen of even doorvragen hoe het écht met iemand gaat, een groot verschil maken. Ik ben reclasseringsmedewerker, toezichthouder en soms ook een coach. Mijn doel is niet om van hen modelburgers te maken. Dat ben ik zelf ook niet. Maar als mijn cliënten betere keuzes leren maken en niet opnieuw de fout ingaan, heb ik mijn doel bereikt.”