Neeltje Hertsenberg werkt al ruim 20 jaar voor de reclassering van het Leger des Heils en heeft veel ervaring met cliënten met een licht verstandelijke beperking (LVB). Ze draagt deze doelgroep een warm hart toe. “Een van de dingen die ik belangrijk en leuk vind, is mensen vanaf het eerste gesprek te motiveren en ze het gevoel geven dat ze iets snappen en kunnen.”

Haar interesse voor mensen met LVB ontstond toen ze merkte hoe vaak dit voorkwam. “De eerste persoon waarvan ik me bewust was dat hij LVB was, was een man die ik had  uitgenodigd voor een eerste gesprek, en die niet kwam opdagen. Toen ik probeerde een telefoonnummer of adres te achterhalen, kon ik niks over hem vinden. Ik heb zelfs zijn moeder aan de telefoon gehad die hem naar me toe zou sturen, maar ook dat zorgde er niet voor dat hij langskwam.” Na twee maanden stuurde Neeltje de zaak terug naar de officier van justitie, maar de dag erna stond de man bij de receptie. “Ik belde gauw de officier dat hij nog even moest wachten. De man bleek dakloos te zijn. Hij had af en toe wel werk, soms zelfs meerdere banen tegelijk, maar het geld gaf hij vaak direct uit aan spullen of drugs. Hij had geen ID-kaart, kon daarom geen uitkering regelen en ook geen plek om te wonen. Ik gaf hem de opdracht naar de gemeente te gaan om pasfoto’s te laten maken. Zonder resultaat. Het aparte was dat hij in ons volgende gesprek liet blijken dat hij heel welwillend was, maar zodra ik hem de deur weer uitstuurde met iets dat hij moest regelen, lukte hem dit niet.”

Ik ben zelfs met hem naar de bouwmarkt gegaan om verf te kopen voor zijn kamer

Neeltje begon zich af te vragen of het misschien onmacht was bij deze man en realiseerde zich dat ze op een andere manier met hem moest omgaan. Ze gaf hem niet meer dan één opdracht tegelijk en nam hem vaker mee op sleeptouw naar belangrijke afspraken. “Dat was de ommekeer voor hem. Hij kreeg een uitkering en een kamer. Ik ben zelfs samen met hem naar de bouwmarkt gegaan om blauwe en gouden verf te kopen voor zijn nieuwe kamer. Toch vond hij het lastig om om te gaan met het geld dat hij kreeg.” Neeltje regelde een officiële bewindvoerder die zijn geld vanaf dat moment grotendeels beheerde, en stuurde hem naar een jobcoach voor het vinden van een baan. Neeltje: “Tijdens het derde gesprek met de jobcoach liep hij echter zomaar naar buiten. Hij belde me op en zei ‘Ik kom niet om te praten, ik wil gewoon werken.’ Op dat moment had ik kunnen zeggen dat hij terug moest gaan, maar ik merkte dat dat niet zou werken. We pakten het anders aan en gelukkig lukte het  om een baan voor hem te vinden bij een kleine aannemer. Hij kreeg weer energie en vond een leuke vrouw. Ik heb niks meer van hem vernomen, maar dat is alleen maar mooi nieuws, want dat betekent dat het goed met hem gaat.”

De COVA PLUS training

Acht jaar geleden begon Neeltje met de training CoVa-plus,  waar mensen met een verstandelijke beperkingen die in aanraking komen met justitie hun cognitieve vaardigheden verbeteren. Hier leren ze eerst leren na te denken voordat ze iets doen, voor zichzelf op te komen op een respectvolle manier, doelen in kaart te brengen en kleine stapjes te nemen om die voor elkaar te krijgen. “Dit leren we hen door verschillende werkvormen aan te bieden, die passen bij de doelgroep. Bijvoorbeeld door filmpjes, oefeningen en rollenspellen . Gesprekken moeten kort en concreet zijn. Ze durven dingen te delen en herkennen dingen bij elkaar. ” De training is een groot succes en zit tegenwoordig vaak vol omdat mensen vrijwillig mee willen doen.

Maar op dat moment keken ze elkaar aan en zeiden tegelijkertijd ‘stop, relax’.

Een verhaal waar Neeltje met veel trots over vertelt, speelde zich twee jaar geleden af tijdens een van de CoVa-plus trainingen: “Er waren twee mannen in de training die samen reden omdat ze dicht bij elkaar woonden. Een van die mannen was twee meter lang en anderhalve meter breed. Een boom van een kerel, die binnen de training heel vriendelijk was maar buiten de training een kort lontje had. De andere jongen was ook een grote man met een kale kop vol tatoeages. Tegen het einde van de training kreeg ik op een avond een telefoontje van ze. Een andere bestuurder had hen aangereden en probeerde door te rijden. Als gevolg daarop hadden ze deze auto klem gereden en gooiden ze allebei de deur open om die man te grazen te nemen. Mensen met een verstandelijke beperking zijn vaak heel impulsief en reageren onmiddellijk. Maar op dat moment keken ze elkaar aan en zeiden tegelijkertijd ‘stop, relax’. Ze hebben niet geslagen of geschreeuwd, maar belden rustig de politie. Zij waren net zo trots op zichzelf als ik op hen was. Dit was een van de leukste en meest concrete voorbeelden  die ik ooit gehoord had. De training erna heb ik getrakteerd op taart!”

Binnen de drie reclasseringsorganisaties is in opdracht van het Ministerie van Justitie en Veiligheid het project LVB ingericht. Het doel van het project is om reclasseringswerkers te helpen de signalen van LVB te leren herkennen en hun begeleiding van deze doelgroep te kunnen aanpassen. Dit wordt gedaan door handelingskaders en richtlijnen op te stellen en door middelen, instrumenten en kennis over LVB ter ondersteuning aan te bieden aan medewerkers.