Als schulden en zorgen alles zijn wat je hebt – het verhaal van een toezichthouder en haar cliënt

Aïsha vertelt: “Ik was nog nooit eerder in de problemen gekomen. Ik deed gewoon alles wat in me opkwam zonder na te denken over de gevolgen. En in dit geval kon ik voor mijn gevoel niet anders, ik had niks: geen diploma, geen baan, geen geld. Het enige wat ik had waren schulden en zorgen. Ik wilde niet aan anderen laten zien dat ik niks had, dus ging ik stelen.” Hellen bouwde langzaam een band op en stelde  steeds meer vragen om erachter te komen wat er nog meer aan de hand was. “Het is  voor mij interessant om verder te kijken: wat maakt het dat iemand zoiets doet? Zonder oordeel.”

Ik schaam me ervoor dat ik geen eten had, dus ik zei niks.

Aïsha begon zich open te stellen en zo kwam Hellen erachter dat ze al veel had meegemaakt in haar korte leven. Ze verloor haar moeder op jonge leeftijd en had nog een aantal andere nare ervaringen achter de rug. Hellen: “Ik vroeg of ze wilde praten over haar trauma’s en meldde haar aan bij de Waag.” Vanaf dat moment durfde Aïsha meer te vertellen en kwam Hellen erachter dat ze grote geldproblemen had. Hellen: “Ze hield totaal geen geld over, waardoor ze soms dagen geen eten had. Ik kon niet meer rustig aan tafel zitten ’s avonds met het idee dat zij niks had.” Aïsha legt uit waarom ze dat verborgen hield: “Ik schaamde me ervoor dat ik geen eten had, dus ik zei niks. Zelfs niet tegen mijn broers.”

Schuldenvrij re-integreren

Hellen besloot haar aan te melden bij ‘Schuldenvrij Terug in de Maatschappij’, een pilotproject in Den Haag waar een nauwe samenwerking bestaat tussen vrijwilligers van De Volharding die de schulden in kaart brengen, de gemeente Den Haag die betaalvoorstellen met schuldeisers oppakt en de reclassering, die de cliënt het gehele traject begeleidt. Schulden zijn een risicofactor voor recidive en daarom is het belangrijk om dit aan te pakken. Met de pilot wordt onderzocht hoe dat het beste lukt. Hellen stelt het belang hiervan: “In een uitzichtloze situatie is er geen ruimte om aan je toekomst te werken. Deze pilot zorgt voor perspectief en duidelijkheid. Na een relatief kort traject worden er al afspraken gemaakt met schuldeisers om ervoor te zorgen dat iemand geld overhoudt voor primaire levensbehoeftes. Zodoende krijg ik als reclasseringswerker meer ruimte om andere leefgebieden aan te pakken om herhaling  te voorkomen.”

Ze pakte de regie en wilde haar leven weer op orde krijgen

Aïsha vertelt enthousiast: “Toen ik hoorde hoe ik geholpen zou kunnen worden en tegelijkertijd mijn schulden kon aflossen maar ook maandelijks zelf wat kon overhouden om van te leven, was ik zo blij. Nu kan ik eindelijk aan iets anders denken dan aan die schulden.” Ook Hellen zag de omslag: “Het eerste gesprek ging ik mee. Aïsha was van tevoren ontzettend gespannen, maar het gesprek was heel fijn. Ik zag haar zichtbaar ontspannen. Vanaf dat moment pakte ze ineens meer regie en wilde ze haar leven meer op orde krijgen.” Aïsha vult aan: “Maar een baan vinden is nog moeilijk. Ik heb geen diploma en door corona is de horeca bijvoorbeeld ook dicht.”

Meer dan alleen toezicht houden

Toch zijn er veel dingen veranderd voor haar en kijken ze beiden terug op een waardevol traject. Aïsha: “Nu weet ik dat als ik ergens geen geld voor heb, dat ik iets dan gewoon niet kan hebben, klaar. Ik heb beter leren nadenken over de gevolgen van wat ik doe. Maar het helpt ook dat ik van mijn zorgen af ben nu ik weer geld voor eten overhoud. Hellen heeft daar echt bij geholpen.”

“Al vond je me ook af en toe streng”, vult Hellen aan. Maar ook zij ziet dat er voor Aïsha weer perspectief is. “De negatieve cirkel is doorbroken en dat was echt nodig. Aïsha houdt dankzij de pilot inmiddels maandelijks voldoende over om van te leven. Nu kan ze weer gaan bouwen, en met de hulp die ze heeft gehad en alles wat ze geleerd heeft, komt ze er wel.”